Syarikat ditubuhkan
melalui pendaftaran di bawah Seksyen 4 Akta Syarikat 1965 yang menjelaskan
bahawa ‘syarikat’ merupakan syarikat yang diperbadankan di bawah Akta ini atau
enakmen yang sebelumnya. Syarikat ialah sebuah persatuan yang diperbadankan
yang menjadikannya sebagai entiti yang berasingan daripada orang yang
menubuhkannya. Hal ini bermakna syarikat dianggap sebagai ‘seseorang’ di bawah
maksud perundangan dan ia tidak termasuk dengan orang yang menubuhkan syarikat
tersebut sepertimana yang diputuskan di dalam kes Solomon v. Solomon & Co. Ltd.[1]
Kesannya ialah syarikat boleh mendakwa dan didakwa di sisi undang-undang atas
namanya sendiri, boleh mewarisi dan memiliki harta secara kekal serta
menghadkan tanggungan ahli-ahlinya sebagimana yang dinyatakan dalam Seksyen
16(5).[2]
Dari segi tanggungan setiap ahli syarikat, ia boleh jadi terhad atau
tidak terhad, bergantung kepada pembahagian sesebuah syarikat. Tanggungan ahli
hanya timbul apabila berlaku pembubaran syarikat dan aset syarikat tidak
mencukupi untuk melangsaikan hutang-hutangnya.[3]
Contohnya, bagi syarikat berhad yang dihadkan oleh syer, ahli hanya
bertanggungan setakat aset yang disumbangkannya yang mana setelah ahli tersebut
selesai membayar syernya, maka tiada lagi tanggungan yang dipikul olehnya. Walau
bagaimanapun, tanggungan syarikat kepada hutang-hutangnya adalah tidak terhad.
Apabila seseorang itu menjadi pemegang syer, adakah secara automatik
orang tersebut menjadi ahli kepada syarikat? Status keahlian tidak bergantung
sama ada seseorang itu mempunyai syer atau tidak di dalam syarikat. Di dalam
kes Raja Khairulzaman Shah v. Zaman Indah
Sdn. Bhd[4]
telah diputuskan bahawa seseorang itu tidak memegang status keahlian hanya
semata-mata kerana mempunyai syer dalam syarikat. Jika seseorang itu ingin
memegang status keahlian, seksyen 16(6) menyenaraikan dua cara iaitu dengan
memohon untuk membeli kepada memorandum dan bersetuju untuk menjadi ahli dengan
namanya tersenarai dalam senarai ahli.
Selain itu, dari segi jumlah ahli dalam syarikat, ia bergantung kepada
jenis syarikat. Jika syarikat itu ialah syarikat persendirian, maka had
maksimum jumlah ahli ialah 50 orang[5]
dan jika syarikat tersebut merupakan syarikat awam, tiada had maksimum bagi
jumlah ahli.
Di samping itu, semua ahli syarikat mempunyai hak yang diperuntukkan oleh
Akta yang mana akan dinikmati hanya setelah seseorang menjadi ahli kepada
syarikat. Antara hak yang dinikmati oleh ahli-ahli ialah[6]:
a.
Hak untuk memastikan bahawa segala peraturan
di dalam memorandum dan tataurusan syarikat diikuti.
b.
Hak untuk menghalang berlakunya tindakan ultra vires dan menyalahi undang-undang
di dalam syarikat.
c.
Hak untuk mendapat makluman mengenai rekod
syarikat.
d.
Hak untuk menghadiri dan mengundi dalam
mesyuarat agung.
e.
Hak bagi layanan yang adil tanpa mengira
bilangan syer dalam syarikat.
Dari segi pentadbiran, ia dijalankan oleh badan lembaga pengarah yang
mana telah diperuntukkan dalam seksyen 122(3) Akta Syarikat 1965, pengarah
syarikat hendaklah dilantik dengan sekurang-kurangnya dua orang yang
bermastautin di Malaysia. Namun begitu, pengarah tersebut tidak secara
automatik menjadi ahli kepada syarikat. Mengenai cirri-ciri pengarah, seksyen
129(1) telah menghadkan hanya orang yang tidak melebihi 70 tahun sahaja yang
boleh dilantik sebagai pengarah di syarikat awam.
Disamping itu, sesebuah
syarikat mestilah mempunyai perlembagaan bertulis dalam bentuk memorandum dan
tataurusan persatuan syarikat. Tataurusan ini merupakan suatu kod peraturan
syarikat dan terpakai kepada syarikat serta ahli-ahlinya. Memorandum pula
merujuk kepada suatu struktur syarikat yang mengandungi maklumat tentang
syarikat kepada pihak yang ingin berurusan dengan syarikat. Dari segi
percukaian pula, kadar cukai syarikat adalah sama dengan jenis perniagaan yang
lain namun berbeza dari segi cukai tambahan yang merangkumi cukai pembangunan
sebanyak lima peratus[7]
dan cukai harta. Selain itu, ciri-ciri lain syarikat ialah ahli syarikat yang
memegang syer boleh memindahkan syer dalam syarikat seperti yang diperuntukkan
dalam seksyen 103 Akta Syarikat 1965 namun pemindahan syer ini tertakluk kepada
sekatan-sekatan tertentu.
Di dalam syarikat, apabila modal
telah dilaburkan oleh ahli syarikat, ia tidak boleh dikembalikan semula kepada
mereka bagi syarikat berhad, namun bagi syarikat tidak terhad, peraturan ini
tidak terpakai. Syarikat juga mempunyai keupayaan untuk membuat pinjaman di
bawah nama syarikat tersebut tetapi pinjaman tersebut hanya boleh digunakan
bagi tujuan yang telah ditetapkan dalam objek syarikat. Dari segi pembubaran
pula, mengikut seksyen 211, syarikat boleh dibubar dengan mengikut cara
tertentu, iaitu pertama mengikut perintah mahkamah yang mana ia adalah wajib
bagi pembubaran, kedua secara sukarela.
[1] (1897) AC
22.
[2] Seksyen
16(5) Akta Syarikat 1965.
[3] Aishah
Bidin. Undang-Undang Syarikat di Malaysia, Dewan Bahasa dan Pustaka Kuala
Lumpur, 2001, hlm 16.
[4] (1979) 2
MLJ 181.
[5] Seksyen
15(1) Akta Syarikat 1965.
[6] Aishah
Bidin. Undang-Undang Syarikat di Malaysia, Dewan Bahasa dan Pustaka Kuala
Lumpur, 2001, hlm 17.
[7] Seksyen 16
Akta Cukai Pendapatan 1967.
No comments:
Post a Comment